De NSB is terug in Nederland – maar onder de naam 'bezorgde burgers'
Dat extreem-rechts zich niet meer verstopt is al een tijdje duidelijk. Maar er is ondertussen ook een andere verandering bezig: de NSB is terug in Nederland en deze neonazi's zijn niet meer bang om zich te laten zien.
Trigger warning: nazisme
De extreem-rechtse “protesten” komen de afgelopen tijd steeds vaker voor; in zwart geklede witte (vooral) mannen met gezichtsbedekkende kleding die met grote Nederlandse vlaggen en vuurwerk de straat op trekken. Ze zeggen onder andere tegen de komst van AZC’s en vluchtelingen te demonstreren, maar de realiteit is dat het vaak vooral uitloopt op rellen en geweld. De politie moet regelmatig ingrijpen bij dit soort protesten en demonstranten worden vaak opgepakt. Afgelopen zaterdag kwamen zo’n 200 mensen samen voor een ‘Mars voor Veilig Nederland‘ en 36 van de 200 werden door de politie van straat geplukt.
Maar er is nog iets verontrustends dat deze protesten gemeen hebben. Vaak volop aanwezig is de vlag in oranje, wit en blauw; een vlag die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de NSB gebruikt werd. Ook worden er vaak Sieg Heils gedaan en worden er antisemitische leuzen geroepen.
Het nazisme lijkt steeds meer genormaliseerd te worden in Nederland zonder dat iemand hier ook maar iets mee doet. Het wordt door de regering zelfs weggewuifd als ‘bezorgde Nederlanders’. Maar is dat het? Want extreem-rechts wordt in het openbaar steeds extremer en dat zie je overal in terug. Zo dook er een paar weken geleden een wel heel bijzondere groep op social media op. Een groep die heel veel parallellen vertoont met de NSB: de Nederlandse Nationalistische Beweging; ook wel de NNB.
De NSB is terug – maar wat was dat precies?
Het lijkt redelijk onschuldig: een oranje, wit en blauwe vlag met soms het VOC-logo erop. Want dat is de tijd waar de Prinsenvlag, de vlag die je bij deze extreem-rechtse protesten steeds vaker terug ziet, vandaan komt. De vlag was tijdens de Tachtigjarige Oorlog het symbool van onze strijd tegen de Spanjaarden en de oranje band op de vlag werd toegevoegd om Willem van Oranje te eren. Een vlag die staat voor de “gouden eeuw” van Nederland, dus.
Tenminste, tot de Tweede Wereldoorlog. Want dat was het moment waarop de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) het oranje-blanje-bleu ging gebruiken als symbool voor hun partij.
De NSB was een politieke partij (maar noemde zichzelf ‘beweging’) opgericht in 1931 met als inspiratie het Italiaanse fascisme en het Duitse nationaal-socialisme. De partij wilde dan ook “nationaal-socialistisch” leiderschap in Nederland. Ze wilden een “Groot-Nederlands Rijk” met een sterke leider (dictator), want een democratie zorgt voor ‘verdeeldheid’. De NSB was eigenlijk de vroegere versie van “Make The Netherlands Great Again”; het vaderland en “de Nederlander” stond voorop en daar moest je dan ook als land alles voor doen. Ze maakten gebruik van symbolen, uniformen, groeten elkaar met gestrekte arm en hielden militaire parades.
En de NSB kreeg veel leden. Voornamelijk door de economische crisis die op dat moment zorgde voor armoede, werkeloosheid én ontevredenheid. De gemiddelde Nederlander geloofde niet meer in de politiek en de NSB bood een “oplossing”. Ze stuurden het volk met propaganda en beloofden van alles – dingen die ze met het relatief kleine aantal stemmen niet waar konden maken.
Maar dat maakt niet uit. Want in 1940, toen Duitsland Nederland bezette, ging de NSB samenwerken met de nazi’s en waren zij de enige partij die nog was toegestaan in Nederland. De partij had zelf geen macht; ze werden gebruikt door Hitler en de nazi’s om hun eigen agenda door te voeren. Verschillende NSB’ers meldden zich aan bij het Duitse leger of werken samen met de SS om Joodse onderduikers op te sporen. De Prinsenvlag wappert tot 1944 bij het hoofdkwartier van de NSB.
In 1945 worden NSB’ers opgepakt en een aantal worden geëxecuteerd. De NSB zelf werd verboden.
De nsb is terug maar nazisme was nooit weg
Het nazisme (nationaal-socialisme) is nooit helemaal weg geweest. Na de Tweede Wereldoorlog bleef het bestaan in de vorm van neonazisme; de ‘nieuwe nazis’. Vroeger gebeurde dit neonazisme allemaal vooral onder de radar. Dat kwam omdat het nationaalsocialisme na de Tweede Wereldoorlog verboden werd in Duitsland en sommige andere landen. En de wonden waren nog zo vers dat het openlijk aanhangen van het nazisme not done was.
Nu, met de opkomst en normalisering van extreem-rechts in de politiek en het verkiezen van Donald Trump, verstoppen nazis zich veel minder. Inmiddels kunnen de aanhangers van dit soort extreem-rechtse ideeën gewoon het podium opstappen zonder schaamte. Zo deed Elon Musk in januari van dit jaar een duidelijke Sieg Heil tijdens de inauguratie van Donald Trump. En werd er in Duitsland net een speech gegeven door het kandidaat-bestuurslid van de AfD-jongerenpartij die in zijn gedrag wel heel veel lijkt op de speeches van Hitler in de jaren 30.
Maar het neonazisme is ook in Nederland alive and ’thriving’. Zo zijn er verschillende groepen actief in Nederland met neonazistische ideeën. Voorbeelden hiervan zijn QAnon, Pegida en The Base. Een Nederlandse politieke nazi-partij die al langere tijd bestaat is de Nederlandse Volks-Unie, opgericht in de jaren ’70. Een partij die zelf zegt veel samen te hebben gewerkt met Forum voor Democratie.
Ook op sociale media duiken steeds meer groepen en initiatieven op die neonazistische ideeën hebben of bepaalde symboliek gebruiken. Maar de Nederlandse Nationalistische Beweging is wel heel open over hun ideologie. En die lijkt wel heel veel op de NSB uit 1940.
Nederlandse Nationalistische Beweging: de nsb is terug
De Nederlandse Nationalistische Beweging kondigde hun eerste protest aan. En dat is ook hoe ze bij veel organisaties op de radar verschenen. De Instagram van de NNB bestaat nog maar zeven weken maar de pagina staat nu al vol met nationalistische propaganda.
In de bio van de organisatie staat “De Nederlandse Nationalistische Beweging strijdt voor uw land, geschiedenis en cultuur” – iets wat heel erg doet denken aan de insteek van de NSB toen zij opgericht werden in 1931. En hoewel het nu alleen nog lijkt te gaan om social media, is de groep wel bezig met actief recruiten. Zo is er een telegramgroep en roept de NNB constant op om “mee te doen”.
Het is niet helemaal duidelijk of dit uiteindelijk ook een politieke partij moet worden maar ze hebben in ieder geval een logo (met Prinsenvlag) en plaatsen constant filmpjes over de waarden en uitgangspunten van de groep.
Nazisme, symboliek en 'nationalisme'
Maar niet alleen de naam en de Prinsenvlag doen denken aan de NSB. De groep gebruikt ook duidelijke nazi-symboliek in de logo’s en filmpjes van hun groep. Zo is er in het logo van de NNB twee keer een wolfsangel te zien; een rune die door de geschiedenis heen al veel gebruikt is door rechts-radicale groepen. Maar ook door de NSB en door de ‘Werwolf’; een nazi-guerrillaorganisatie opgezet door Heinrich Himmler. In Duitsland is dit symbool verboden omdat het duidelijke connecties heeft met het nazisme.
Een ander duidelijk symbool van nationaalsocialistisch gedachtegoed is het lied ‘We’ll Have Our Home Again” – een nummer dat in een van de videos van de NNB gebruikt wordt. Maar ook door de Amerikaanse Proud Boys en andere neo-nazi groepen in de VS. De tekst van het nummer werd geschreven door ‘Männerbund’ – een opvallende bandnaam. Want de term ‘Männerbund’ was in nazi-Duitsland heel belangrijk.
In diezelfde video van de NNB zien we ook een draaiend Sonnenrad; twaalf gespiegelde Sig-runen (SS-bliksem) of een aantal over elkaar geplaatste swastika’s. De SS zette dit symbool op de grond in kasteel Wewelsburg; een “ideologisch centrum” en een ontmoetingsplek voor de nazis. Ook de rune ‘Algiz’ staat prominent in beeld tijdens het filmpje; een andere rune die veel gebruikt werd in nazi-Duitsland. De rune staat onder andere op de insignes van de SA.
Het gebruik van andere runes en symbolen dan de duidelijke ‘SS’ en swastika’s wordt opzettelijk gedaan: plausible deniability. Maar wanneer er zoveel duidelijke extreem-rechtse en nazi-symbolen in een groep terugkomen wordt het moeilijker te ontkennen; de NNB heeft veel parallellen met de NSB en het nazisme, en lijkt zich hier totaal niet voor te schamen.
De nsb is terug maar 'niet een echte nazi'
“Maar hij haat Joodse mensen helemaal niet, hoe kan hij dan nog een nazi zijn?” – een vraag die heel vaak terug komt als we het hebben over de connectie tussen extreem-rechts en het nazisme. Al helemaal wanneer het gaat om bijvoorbeeld extreem-rechtse mensen die Israël steunen. Want dat lijkt helemaal niet op het beeld van het nazisme dat wij op school leerden, toch?
Wat veel mensen niet weten (of liever vergeten) is dat het nazisme niet per definitie gaat om Jodenhaat. ‘Nazi’ is een afkorting voor ‘Nationalsozialismus’. Het is een vorm van fascisme en een koepelbegrip voor verschillende vormen van haat – dus niet alleen de haat voor Joodse mensen.
Nazisme wil een dictatuur met een almachtige leider. Maar het gaat ook om witte suprematie: het idee dat de witte mens (Hitler noemde dit “het Arische ras“) beter is dan alle andere mensen. En dat betekent dat niet alleen Joodse mensen worden gezien als minderwaardig, maar ook Zwarte mensen, Roma en alle andere mensen die niet wit zijn. Daarnaast bestaat het nazisme ook uit queerfobische, validistische en eugenetische ideeën.
Het Nazisme komt voort uit het idee dat de Germanen een “Noors Arisch meester ras” waren. Hitler was dan ook geobsedeerd met de Vikingen (de “ideale mens”) en de Noorse mythologie. Daarom zat (en zit nog steeds) de symboliek van het nazisme vol met runes en andere Noorse tekens.
En dat idee van witte suprematie zit diep in veel extreem-rechtse organisaties. Een van de neonazistische complottheorieën die groot zijn in de extreem-rechtse organisaties is bijvoorbeeld de “Great Replacement Theory“; het idee dat de rijke (Joodse) elite ervoor zorgt dat witte mensen langzaam vervangen worden door niet-witte mensen. In Amerika is Nick Fuentes een luide aanhanger van deze theorie.
In Nederland sluit veel anti-islam en anti-vluchteling sentiment bij deze theorie aan. Uitspraken als “Nederland weer van de Nederlanders” hoort hier – bewust of onbewust – ook bij.
De NSB is terug of zijn het bezorgde burgers?
Er zijn in Nederland al langer zorgen over jonge jongens die radicaliseren. Kinderen tussen de 14 en 18 jaar worden steeds vaker het slachtoffer van de indoctrinatie van extreem-rechtse groepen. Veel jongeren stappen hier als ‘grap’ in maar uiteindelijk wordt het serieuzer en een belangrijk onderdeel van hun identiteit.
Maar dit soort organisaties hebben een eigen agenda die niet de veiligheid of gezondheid van deze jongeren op de eerste plaats heeft staan. Zo zijn er veel extreem-rechtse groepen die het accelerationisme aanhangen; het uitlokken en versnellen van chaos met als doel om een “rassenoorlog” uit te lokken. Op die manier kan de “witte etnostaat” zo snel mogelijk werkelijkheid worden.
De media en politiek zet veel van deze groepen neer als “bezorgde burgers” en creëert daarmee het idee dat het voornamelijk gaat om onschuldige bewegingen die vanuit boosheid en emoties reageren. Maar de realiteit is – en was ook in de tijd van de NSB – veel duisterder. Er zijn groepen actief in Nederland die ‘bezorgde burgers’ gebruiken om bepaalde ideologieën te promoten die uit zijn op het onderdrukken en uitroeien van bepaalde groepen mensen.
We hebben als samenleving vaak de neiging om dat soort ‘complotten’ weg te wuiven: te extreem en te onvoorstelbaar. Maar het is nog steeds net zo waar als het in de jaren ’30 was. En nu deze groepen zich niet meer hoeven te verstoppen door het huidige politieke klimaat, wordt de opkomst van groepen zoals de NNB steeds normaler.
De NSB is terug en we kijken allemaal toe terwijl het langzaam uit de hand loopt.
Image by: Freepik
Source: Historisch Nieuwsblad, Parlement.com, NPO Kennis, VRT NWS, Historiek, EenVandaag
DIT IS FRIEQUE
FRIEQUE is een nieuw platform, magazine en community voor iedereen die trots is anders te zijn. We geven niet om clout: wij doen wat we doen omdat het juist is en omdat we de wereld een stukje beter willen maken.
- 00Days
- 00Hours
- 00Minutes
- 00Seconds